Ze vielen me eind 2012, tijdens een bezoek aan Californië, voor het eerst op: stickers.

Je treft ze in Los Angeles haast overal aan op regenpijpen, auto’s, ramen, vuilnisbakken langs de straat, elektriciteitskastjes, palen, muren, deuren, hekken, stoplichten en op achterkanten van verkeers- en reclameborden.

Ze bestaan vaak uit niet veel meer dan commerciële advertenties voor kledingwinkels en horeca, maar sommige ‘street-art’ heeft duidelijk artistieke aspiraties of politieke doelen.

Die anarchistische guerrilla-kunst vind ik erg aantrekkelijk en is voor mij als blogger praktisch om te gebruiken als illustratiemateriaal op deze website.

Stickers met teksten als ‘Bankrupt slut’ of afbeeldingen van knorrende krulstaarten (‘Veka Vek’) zijn zeer geschikt voor deze site, waar het regelmatig gaat over corruptie, bankiers, ‘salonsocialisten’, kleptomane tendensen binnen de (semi-)overheid en politiek.

Anarchistisch openluchtmuseum A’dam

Mijn woonomgeving in de Amsterdamse Pijp bleek na terugkeer in Nederland eveneens een waar Mekka voor liefhebbers van stickers en andere straatkunst. De stad zélf is als een museum, maar dan zonder voordeur, borden met uitleg, hekjes, suppoosten of centrale ordening.

Afbeeldingen zijn soms gecamoufleerd (‘Mr.176′) en tonen huisdieren, de psychotische junkies van Narcoze, anarcho-syndicalisme, ‘Schurk’, insecten, Jostakid (politie), feminisme, kraken, Lenin-als-Clown, religie, ‘opgekropte woede’ (S.M.A.B.I.), bekroonde schedeltjes, drugs, kapotte Tv’s, politiek, sletten tot en met boerka’s of symbolen van bendes voetbalsupporters, de Biertaxi, Tommy Forever Young, kinderen (Bust), multiculturalisme (Wojo), dieven, de strijd om het publieke domein, Stadstoezicht, ‘info‘, Republiek Amsterdam, Bunny Brigade (+ extra),  Anonymous, Los Tres Amigos, onderwijs, Popcorn, het Laatste Avondmaal, camera-hoofden, een voluptueus prinsesje, Be@ware , Asbestos, Fap the system, Young Gunz, Israël , LN (+ extra), Freemind, ‘collabs‘, ingewanden-ijsjes, woeste beesten, kotsen, ‘graffiti-tags’, street-art, Tzar Warz, Gezipark, Tomato Zero, cyclopen van Sta APC, Ninjarelly, klokkenluiders, bizarre monsters, verkeersborden van CLET, cocaïne, Fatuo fantasma, Earworm, See no evil, Yatusabes, Nol-art, schepseltjes ( + extra), OBEY, Crimson Cisa, Hosselaer, Aliens, Art RLZ, paranoïa, Oo Minus, Tona, El Gato, BunBun, Ejectos, ‘Huisstijl Noord‘, Half Baked, Influenza, een shampoo-dief, wolken, GewoonNix, vreemde vossen, Isoe, BW2F, Späm, VinylOne (+ new), The Melty Misfits, DMK, ‘Jimmy Granti‘, Image, Chiek 071, The London Police (TLP), Spread Love Project, Panza IKM, de Piratenpartij, Multi Syndicate, Jest ( + tegels), Hoofd Motor, ‘Luke da Duke‘, ZXQL, KBTR, ‘Pepe le Bruut‘, roze schedels, Tempo Thirty Three, Lieb Sein, ‘Wanted‘, OX Alien, DHM Hugo Mulder, ‘Love-death critter’, Normi, Zwarte Piet, Kwad, U-imaru Cre-ation, ‘Original Dictator Chips‘, Lembo (alias ‘Bili’), Noke, Pipotino, ‘Mr. Heggie‘, Sniek, Angry Face, Spang de le Grand, ‘524‘, Qlote , ‘Charlie Hebdo‘, Brn Frt, de ‘Hamburger-piraat‘, (Ome) Nufs en mysterieuze droïds.

In Amsterdam (o.a. op NDSM, grachtengordel, Oost & Oudekerksplein), Utrecht, Zeeland, Arnhem en de Baltische regio fotografeerde ik inmiddels duizenden stickers waarvan velen bruikbaar bleken op Poliziek.

Ook de Amerikaanse stad Philadelphia kent een rijke graffiti- en stickercultuur, waaronder OBEY, BobWillReign, Viva Lux, ’Born Sexy Tribe‘, Meme War,  Mr Bear, ‘El Toro‘, Huggie, Underwater Pirates, Errand Boy, Antboy, Aviz, Air Rat, ‘giraf-mens‘, Jazzu, Markese the Mop & FNCY. In Transnistrië lijkt vooral graffiti te vinden.

<< STICKERS ← overzicht → GRAFFITI >>

Via sociale platforms en bijeenkomsten legde ik contact met enkele makers van deze miniatuur-kunstwerken en leerde zo een en ander over hun opmerkelijke subcultuur.

Straatkunstenaars ‘Dus Amsterdam’, ‘Sta Art’, Laser 3.14 en ‘LN‘ interviewde ik inmiddels.

Een andere sticker-maker vertelde me eens dat het discutabel is of deze artistieke uiting überhaupt tot ‘street-art’ behoort. Stickers zijn weliswaar zichtbaar op straat en het is niet legaal om ze overal te plakken, maar – in tegenstelling tot bijvoorbeeld graffiti en schilderingen – ze worden niet ‘op locatie’ gecreëerd.

Dit geldt ook voor ‘tegels‘ die je bijvoorbeeld in de Spuistraat vindt. Vergeleken met graffiti zijn stickers bovendien relatief klein, wat waarschijnlijk de geringe aandacht voor deze anarchistische subcultuur verklaart.

Een plek waar logo’s van veel verschillende stickerartiesten geconcentreerd zijn, noem je een ‘combo’ als er sprake is van een bewuste samenscholing.

Veel kunstenaars beperken zich niet tot deze relatief ‘marginale uiting’ en richten zich – zoals ‘Laser 3.14′ – ook op poëtische graffiti.

Andere artistiekelingen coöpereren in zogeheten ‘collabs‘ of toveren hun creaties om in metershoge aanplakposters of zelfs schilderijtjes, zoals ‘Hero de Janeiro‘.

‘Arms race’

Kunstenaars beconcurreren elkaar om de schaarse beetjes publieke ruimte die niet door commerciële reclame worden opgeslokt.

De sticker-makers zijn bovendien verwikkeld in een permanente wapenwedloop met gemeentelijke autoriteiten. De Stadsreiniging schrobt hun stickers rigoureus weg (op de ‘meest kritieke plekken’ haast dagelijks) en politieagenten delen soms boetes uit tot wel 500 euro aan deze soms zeer begaafde ‘wildplakkers’.

Dat dit laatste bij diverse van hen een milde paranoia omtrent hun artistieke (en digitale) anonimiteit veroorzaakt, spreekt voor zich.

En nu zwijg ik nog over de nimmer aflatende strijd die de eenzame sticker bij nacht en ontij voert tegen vandalisme, plantengroei en de elementen!

Graag wil ik de veelheid aan activisten en kunstenaars danken voor hun oneindige inzet om deze stad en andere gebieden onder te plakken met hun werken.

Ook hoop ik met dit verhaal mensen die tot dusver onbekend waren met deze kunstuiting te interesseren ervoor.

David Frankenhuis, maart 2013