1) Als straatkunstenaars zich al uitlaten over politieke thema’s, dan dreunt meestal een ‘linkse’ mening door. Bij jou is dat bepaald niet het geval, eerder het tegenovergestelde. Zie jij het als je taak om vooruit te lopen op de massa, of hoe denk je over links-rechts in het algemeen?

Door te zeggen dat ik een tegenovergestelde mening poneer hoop ik niet dat je zegt dat ik aan het tegenovergestelde eind van het politiek/ideologisch spectrum zit, want dat zit ik niet. Ik ben links noch rechts en heb mezelf niet genesteld in een van deze politieke ideologieën.

Ik ben er van huis uit niet mee opgegroeid. Ik kom uit een religieuze omgeving die gespeend was van politiek. Ik ben zelf voor mijn gevoel nooit religieus geweest, al vond ik de bijbelverhalen wel spannend en interessant. Ik prefereer wetenschappelijke objectiviteit ver boven ideologische, religieuze, idealistische of activistische subjectiviteit.

Ik heb al vroeg geleerd dat als je je vastbijt in een van de bovengenoemde je alle informatie eerst filtert door een ideologische lens. Dit resulteert vaak in afwijzing van feiten die in strijd zijn met de ideologie. De ideologie wordt dan belangrijker dan de feiten. Dit kan leiden tot afwijzing van de werkelijkheid en afwijkende meningen, zeker als die onwelgevallig zijn. Naar mijn mening houdt het ontkennen van feiten en het onderdrukken van onwelgevallige meningen prangende maatschappelijke discussies tegen. Dat is wat je tegenwoordig terug ziet bij bepaalde extreem ideologische, activistisch gemotiveerde partijen. Zij vinden dat de discussie over bepaalde problemen die overduidelijk in de maatschappij spelen niet binnen hun ideologisch stramien passen. Ze verklaren het taboe en niemand mag dan die discussie voeren op straffe van demonisering en karaktermoord via framing. Ik vind dit erg zorgwekkend, omdat ik denk dat hoe opener het debat gevoerd wordt, hoe gezonder dat is voor een maatschappij. Censuur en de onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting hebben de geschiedenis volgens mij niet tot veel goeds geleid.

Wat ik zie is dat mensen die erg idealistisch, ideologisch en activistisch gedreven zijn zichzelf vaak het grote gelijk toe-eigenen en de “ander” het permanente grote ongelijk toedichten. Dat je idealistisch bent betekent niet dat je automatisch gelijk hebt.

2) Het lijkt erop alsof linkse partijen nauwelijks in staat zijn om richting te geven aan het politieke debat. Is links zijn klassieke thema’s kwijtgeraakt aan rechts of aan partijen als DENK, of zie jij andere oorzaken?

Toen ik mijn eerste stappen zette in het onderwijs waren de leraren die ik had praktisch hippies die tiener waren geweest in de jaren 60. Wat zij mij meegaven was: Denk voor jezelf, wees een individu, vind je eigen weg, vorm je eigen mening, onderzoek het et cetera. Ik kan mij goed herinneren dat een leraar, met pijp in de mond, lang haar en een enorme baard mij vertelde hoe goed het was dat wij hier vrijheid van meningsuiting hadden en hoe goed het was om seculier te zijn. Daarnaast kreeg ik te horen dat huidkleur en afkomst niet uitmaakte; het gaat om het individu en het gedrag van een persoon. Dit waren de progressieve ideeën die ik nu erg mis bij de huidige linkse partijen. De seculariteit lijkt men niet meer voor te staan, de vrijheid van meningsuiting heeft men niet meer hoog in het vaandel staan en men heeft zich overgeven aan wat ik zie als het pure gif van de maatschappij: Identity politics en hyper politieke correctheid. Wanneer identity politics wordt omarmd gaat het niet meer om het individu als autonoom denkend mens, maar om iemands sekse, huidskleur of seksuele geaardheid. Op grond van dergelijke indelingen worden mensen al gauw in hokjes gestopt. Bij iemand met een donker huiskleur wordt bijvoorbeeld al snel kwetsbaarheid verwacht. Het denken binnen identity politics wordt gemakkelijk monolitisch, waardoor al snel voorbij gegaan wordt aan de diversiteit, individuen, eigen meningen en voorkeuren.

Een andere makke van het tegenwoordige links is politieke correctheid. Deze zorgt er namelijk voor dat onwelgevallige meningen en prangende sociale vraagstukken taboe zijn. Belangrijke discussies en debatten die dringend gevoerd moeten worden zijn taboe verklaard. Overigens is politieke correctheid een fenomeen dat zich over het hele politieke spectrum afspeelt en niet alleen op links.

Aangezien de focus in dit interview ligt op het linkse vraagstuk in deze kwestie: Het waren linkse bewegingen in de jaren 60 tot en met 80 die juist taboes doorbraken, die de op de barricade stonden voor vrijheid en open debat. Nu lijkt het alsof zij degenen zijn die de taboes opwerpen en in stand houden. Dat is het tegenovergestelde van hoe het ooit was. Het is het tegenoverstelde van de progressieve en liberale ideeën die ik vroeger om mij heen zag en hoorde. Links is al decennialang de dominante cultuur. Het is misschien niet mogelijk om de status quo te bekleden en tegelijk de counter-culture te zijn. Je ziet tegenwoordig dat de counter-culture uit hele andere hoeken komt.

Gelukkig doen de dames en heren van VrijLinks een goede poging tot herwaardering van de progressieve waarden, vrijheid van meningsuiting, open debat, taboes doorbreken en seculariteit. In mijn ogen mag het vrije en open debat nooit tot taboe gemaakt worden.

3) Vind je dat klassiek-linkse partijen als PvdA en SP zichzelf zouden moeten ‘heruitvinden’?

Ja, maar ik denk dat het voor de SP gemakkelijker zal zijn dan voor PvdA. De PvdA is qua merk misschien wel te ernstig beschadigd.

4) Vind je dat links de kluts kwijt is qua richting? Waar liggen volgens jou de electorale kansen van links?

Ik denk dat men te ver is doorgeslagen in idealisme, ideologie en activisme. Te ver uit het lood is geschoten. Het is nooit goed of gezond om te ver een kant op te schieten. Ik ben van mening dat je daar qua ideeën niet opener of toleranter van wordt, maar dat je juist het tegenovergestelde bewerkstelligt.

Ik denk dat veel gevestigde politieke partijen de klust kwijt zijn qua richting. De wereld en de maatschappij zijn in rap tempo veranderd en dat vraagt om nieuwe aanpakken en nieuwe ideeën. Blijven aanmodderen met oude ideeën en oude oplossingen of nog erger de absentie van oplossingen werkt niet.

Ik ben van mening dat er kansen liggen voor een sterke linkse middenpartij die wel eerlijk en open belangrijke debatten aangaat over prangende vraagstukken als massa-immigratie, integratie, de botsing van culturen, corruptie en de EU en die de discussie voert op basis van ratio, feiten en realisme en niet op basis van emotie. Een linkse middenpartij die pal voor de vrijheid van meningsuiting en de seculiere staat gaat staan, zou goed zijn voor het debat.

Daarnaast lijkt het mij erg belangrijk, zo niet essentieel, dat men ophoudt voortdurend mensen met een andere of tegengestelde mening uit te maken voor racist, nazi’s, extreem rechts, haatzaaier of iets aanverwant.

5) Welke rol speelt premier Rutte in het ‘kaltstellen’ van de linkse oppositie?
Geen idee.

6) De hamvraag: wordt Nederland steeds rechtser? En, zo ja, maakt dit deel uit van een bredere trend in -in elk geval- West-Europese landen?

Ik weet niet of Nederland of West-Europese landen steeds rechtser worden. Denk dat men realistische en pragmatische oplossingen wil en langzamerhand klaar is met politieke correctheid. Je ziet in de polls terug dat partijen die niet politiek correct reageren op zaken en taboe-onderwerpen bespreekbaar maken goed scoren en partijen die wel vasthouden aan politieke correctheid langzaam wegzakken.

Als we buiten Europa kijken en we kijken naar Amerika dan zie je dat de Democratische Partij in zwaar weer verkeert omdat die te lang politieke correctheid propageerde, onderwerpen tot taboe verklaarde en identity politics omarmde. Wat ook opvalt is dat het openlijke geflirt met socialisme niet goed valt.

7) Zie je een verschuiving in het rechtse denken en, zo ja, wat mogen we dan in de nabije toekomst (+/- 15 jaar) verwachten qua richting daarvan?

Ik zie sowieso een verschuiving in het politiek denken van de westerse mens en ik denk dat dit een reactie is op de huidige omstandigheden. Ik denk dat mensen beginnen in te zien dat het utopisch denken dat decennialang de boventoon heeft gevoerd de toetsing aan de werkelijkheid niet doorstaat. Het decennialang gevoerde op idealisme gestoelde beleid is mijn inziens iets waar een steeds groter deel van de westerse bevolking geen voeling meer mee heeft.

Waar we over 15 jaar zijn, geen idee. Ik heb geen glazen bol, mijn inschatting is dat het politieke landschap erg veranderd zal zijn.

Tags:     Amsterdam   |   ideologie